Ο μυστικισμός, σε βαθύτατο επίπεδο, δεν περιορίζεται στην κλασικά αναμενόμενη «ένωση με τον Θεό ή το Απόλυτο». Ως έννοια, φιλοδοξεί να περικλύψει μια ευρύτερη πνευματική τοπογραφία, αναφερόμενος σε **κάθε μεταβαλλόμενη κατάσταση συνείδησης ή έκσταση** που ερμηνεύεται μέσα από ένα θρησκευτικό ή πνευματικό πρίσμα.
Πυρήνας του μυστικισμού αποτελεί η ιδέα της **ανθρώπινης μεταμόρφωσης** — μιας εσωτερικής πορείας προς την κατανόηση απόλυτων και κρυφών αληθειών
Αυτή η πορεία, που συχνά διευκολύνεται από διαλογιστικές πρακτικές, προσευχή ή τελετουργίες, αποτελεί μια προσωπική αναζήτηση για ουσιαστική γνώση που υπερβαίνει τον λόγο. Η ετυμολογία της λέξης αναδεικνύει το βαθύ της νόημα: προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα **μύω** υπενθυμίζοντας ότι πρόκειται για μια εσωτεριστική γνώση, προσιτή μόνο στους μυημένους.
Ιστορικά, στον πρώιμο και μεσαιωνικό Χριστιανισμό, ο μυστικισμός ενσάρκωνε τη βιβλική, λειτουργική και πνευματική πλευρά της πίστης. Στη σύγχρονη εποχή, η έννοια έχει επεκταθεί σημαντικά. Σήμερα, ενσωματώνει κάθε διδασκαλία, σύστημα πεποιθήσεων ή βιωματική προσέγγιση που στοχεύει στην ανάδυση εξαιρετικών καταστάσεων συνείδησης, στην εσωτερική διαφώτιση και στην εξερεύνηση των βαθύτερων στρωμάτων της ανθρώπινης ύπαρξης.